گاهی اوقات شرایط خاصی سبب می شود که شیر دادن بچه دشوارتر معمول شود. چند قلوزائی، بیماری یا معلولیت نوزاد یا به دنیا آمدن نوزاد قبل از زمان مقرر، از جمله این شرایط هستند
نوزادان نارس
به دنیا آوردن نوزادی قبل از زمان مقرر، همیشه برای مادر حکم شوک را دارد و نگهداری از نوزاد نارس در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان بسیار آزاردهنده است. نوزاد به جای این که در آغوش شما، یعنی جایی که به آن تعلق دارد، باشد، باید در حالیکه در محاصره انواع و اقسام دستگاههای مختلف است در اینکوباتور زندگی کند.
اگر نوزاد بسیار کوچک یا بیمار است، واکنش مکیدن و بلعیدن هنوز در او آنقدرها قوی نیست، بنابراین برای این که بتوانید او را با شیر خودتان تغذیه کنید، باید شیرتان را با دست یا شیردوش بدوشید. در ابتدا ممکن است ناچار شوند نوزاد را با لوله ای که از بینی به معده او می رسد، تغذیه کنند. این لوله را در فاصله بین وعده های شیر، با چسب روی بینی نوزاد نگه می دارند. گاهی اوقات با استفاده از یک پمپ الکتریکی کوچک، بتدریج و به شکلی دائمی به نوزاد شیر می دهند. این کار باعث می شود که نوزاد شما بدون صرف انرژی تغذیه شود.
هنگامی که آمادگی پیدا کرد، می توانید او را با فنجان یا شیشه، شیر بدهید، ولی حتی در این دوره ای هم که او از طریق لوله تغذیه می شود، می توانید او را در آغوش بگیرید، طوری که او بتواند پستان شما را بلیسد و در موقعیت شیر خوردن از پستان قرار داشته باشد و هنگامی که نوزاد آماده است تا به شکل مناسبی شیر خوردن از پستان را امتحان می توانید در حالی که باز هم لوله در بینی اوست، او را روی پستان و دهید. اگر نوزاد هنوز آن قدر قوی نیست که وسایل تغذیه اش را به پس تبدیل کند، می توانید همزمان با تغذیه از طریق لوله، تغذیه با پستان را شروع کنید.
دوشیدن شیر چندان کار مفرحی نیست. این کار، دشوار است و برای انجامش نیاز به حمایت و تشویق دیگران دارید، ولی به زحمتش می ارزد بسیاری از مادرها از این که برای نوزاد نارس خود شیر فراهم کنند، واقعا احساس آرامش می کنند، چون این تنها کاری است که می توانند بکنند.
شیر مادر مخصوصا برای نوزادان نارس شیر مناسبی است، چون سیستم گوارش آنها هنوز خیلی خوب رشد نکرده است. شیر مادر حاوی عواملی است که جلوی عفونت و آلرژی را می گیرد و پژوهش ها نشان داده اند که پروتئین شیر مادران نوزادان نارس بیشتر از نوزادان کامل است. شیر مادر نوزادان را از بیماری بسیار خطرناک سیاه شدن جداره روده بزرگ هم حفظ می کند.
دوشیدن شیر
متداول ترین شیوه دوشیدن شیر برای نوزاد نارس، پمپ الکتریکی شیر دوشی است. اگر بتوانید بلافاصله پس از زایمان این کار را بکنید، می توانید مقدار زیادی از آغوز (کلستروم) ارزشمند خود را به او بدهید. هرچند ممکن است از نظر روحی در شرایطی باشید که حتی این فکر به ذهنتان هم خطور نکند.
احتمالا شیر دوشیدن با دست برای شما آسانتر از دوشیدن با پمپ خواهد بود، بنابراین از یک ماما يا مشاور تغذیه با شیر مادر کمک بخواهید تا به شما نحوه کار را نشان دهد. قبل از دوشیدن پستان، ماساژ دادن آن و قرار دادن یک پارچه آغشته به آب گرم و قرار دادن آن روی پستان، می تواند شیر را برقرار کند. هنگامی که شیر را می دوشید، نگاه کردن به نوزاد یا عکس او، کمکتان خواهد کرد
بهترین کار این است که دائما و بطور منظم شیر خود را بدوشید. کم ، بهترین شیوه است. مثلا هر سه ساعت یک بار، به مدت ده دقیقه راحتی به دفعات بیشتر، این کار را بکنید. حتی می توانید در ظرف ۲۶ ساعت، شش تا هشت بار این کار را انجام دهید و یک بار هم در شب، شیر پستانها را بدوشید.
اگر دیدید که جریان شیر دوشیدن کند است، می توانید از پمپ الکتریکی برای مضاعف کردن این جریان استفاده کنید. دوشیدن هر دو پستان بطور همزمان، بسیار مؤثرتر است و حداکثر تحریک را موجب می شود. یادتان باشد که هر قطره شیری که نوزاد شما دریافت می کند، نعمتی است، بنابراین اگر مقدار شیر کم بود، نگران نشوید.
هنگامی که در بیمارستان هستید، هر چه زودتر از پمپ استفاده کنید، این کار آسانتر می شود و نظم پیدا می کند.
در صورتی که نوزاد شما به یرقان یا همان زردی مبتلا شده است می توانید با استفاده از دستگاه فتوتراپی نسبت به درمان اقدام کنید . جهت اجاره دستگاه زردی نوزاد می توانید با کارشناسان زردی کلینیک تماس حاصل فرمایید . همچنین یکی دیگر از خدماتی که زردی کلینیک ارائه می کند اجاره شیردوش برقی است .
شيردادن با فنجان
نوزادانی که در کمتر از ۳۲ هفته بدنیا می آیند، می توانند با فنجان هم شیر بخورند (منظور نوعی فنجان پلاستیکی کوچک پزشکی است) نوزادان نارس دوست دارند به این روش شیر را با سر و صدا و اشتها بخورند. این شیوه برای نوزادانی هم که سق دهانشان شکاف دارد، مناسب است. نوزادانی که به هر دلیلی در تغذیه با شیر مادر مشکل دارند، اغلب به وسیله شیشه شیر می خورند و سپس ناچارند به شیوه های مختل مکیدن، عادت کنند. بسیاری از نوزادان، این کار برایشان دشوار است همین دلیل مادرها گاهی به شیر خشک رو می آورند. فایده فنجان نس به شیشه این است که لازم نیست نوزاد کار دشوار تغییر شیشه به پستان را انجام دهد و نوزادان معمولا از این که فنجان به پستان تبدیل شود لذت می برند.
چگونه می توان با فنجان به نوزاد شیر داد؟
- نوزاد را کاملا بالا و ترجیحا در قنداق نگه دارید تا دستهایش به فنجان نخورند و آغوز یا شیر با ارزش نریزد.
- تا جایی که می توانید فنجان را پر کنید، ولی اگر مقدار شیر کم است، ناامید نشوید.
- فنجان را طوری نگه دارید که لبه آن به آرواره بالایی نوزاد بچسبد و شیر لبهای او را لمس کند.
- منتظر بمانید تا خود نوزاد شیر بخورد. شیر را در دهان نوزاد بریزید. حرکت شیر خوردن نوزاد بین لب زدن و مکیدن است.
- در میان فواصل شیر خوردن و متوقف شدن نوزاد، سطح شیر را جلوی لبهای او ثابت نگه دارید (این شیوه مثل یاد دادن شیر نوشیدن به یک کودک نوپا نیست که موقعی که دهانش از شیر پر می شود، باید فنجان را از جلوی دهانش دور کرد).
- نوزاد هنگامی که به اندازه کافی شیر می خورد، دیگر به شیر خوردن ادامه نمی دهد.
مراقبت به شیوه کانگورو
والدین شاید از اینکه با نوزادی روبرو می شوند که ابدا شباهتی به نوزاد کاملی که در ذهن خود تصورش را کرده بودند، ندارد، واقعا دچار مشکل می شوند. برخی از آنها شاید از این که دیگر نسبت به او احساسی م ی باشند و به یک نوزاد بیمار علاقه ای پیدا نکنند، احساس آرامش می کنند، ولی این احساس ممکن است بعدها به عذاب وجدان منجر شود.
مراقبت به شیوه کانگورو” نامی است که به شیوه نگهداری بسیار مؤثر نوزادان نارس در خارج از اینکوباتور داده شده است. این شیوه برای این است که پیوند بین مادر و فرزند و شیر دادن به او آسانتر شود. نوزاد را فقط پوشک می کنید و او را روی سینه برهنه خود و بین پستانها نگه می دارید و سپس خود و نوزادتان را می پوشانید. این شیوه، امکان تماس پوست به پوست و دسترسی آسان به پستانها را برای نوزاد فراهم می آورد. در تحقیقی که در بیمارستان ها مراسمیت در لندن انجام شد، پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که نوزادانی که حتی به میزان کمی از این شیوه مراقبت بهره برده اند، وزنشان سریعتر از نوزادانی که از آنها با میوه های استاندارد مراقبت شده است، به خانه برگشته اند، بنابراین به پرستاران بخش اینکوباتورها شیوه مراقبت کانگورویی را خاطرنشان سازید.